Büyük tansiyon yüksek küçük düşükse ne yapılmalı

Yüksek tansiyonun da tipleri vardır. Önce normal tansiyondan bahsedelim. Bildiğimiz gibi kan basıncı 2 şekilde ifade edilir.

Büyük tansiyon: Kalbin kasılması sırasında oluşur.

Küçük tansiyon: Kalbin gevşemesi sırasında oluşur.

Yüksek tansiyon dediğimiz zaman büyük veya küçük tansiyondan birinin yükselmesi anlaşılır. Yani ikisinin birden yükselmesine gerek yoktur.

Yüksek tansiyon tanısı için gereken değerler büyük tansiyon için 140 mmHg ve üzeri, küçük tansiyon için 90 mm ve üzeridir. Birisinin yüksek olması yeterlidir. Burada belirttiğim 140/90 sınırı sağlık merkezi (hastane) için geçerlidir. Ev ve 24 saat alet bağlanarak yapılan ölçümlerde sınırlar daha düşüktür. Son yıllarda bu 140/90 sınırını 130/80 mmHg olarak kabul edenler vardır.

Gelelim yüksek tansiyon tiplerine:

Beyaz önlük (muayene) tansiyonu: Hekim veya hekim dışı sağlık personelinin bulunduğu bir ortamda (örneğin hastanede) kan basıncının yükselmesi, buna karşın gündelik yaşamda yapılan kan basıncı ölçümlerinin normal olmasıdır. Sık karşılaşılan bir durumdur. Bu hastalarda kan basıncı yüksekliği bir süre sonra kalıcı da olabilir.

Gizli (maskelenmiş) tansiyon: Beyaz önlük hipertansiyonunun aksine hastanın kan basıncının sağlık merkezinde normal olup sağlık merkezi dışında yüksek çıkmasıdır. Genellikle iş hayatı veya ev koşulları gergin kişilerde görülür.

Yükselmiş tansiyon: Aslında bu yüksek tansiyon değildir. Bazı insanların kan basıncı düşük (örneğin 92/62) seyreder. Bu kişilerin kan basıncı biraz yükselse (118/72) baş ağrısı, baş dönmesi, çarpıntı gibi hipertansiyon belirtileri hissedebilir. Burada bahsedilen 118/72 normal sınırlardadır, tedavisi gerekmez. Şayet bu kişilerin kan basınçları yükselmeye devam ederse bir süre sonra hipertansiyon hastası olabilirler.

Sadece büyük tansiyonun yükselmesi: Genellikle yaşlılarda görülür. Yaşla birlikte küçük tansiyon düşer. Tedavisi problem olabilir çünkü büyük tansiyon için verilecek ilaç küçük tansiyonu daha da düşürebilir. Küçük tansiyon belli bir değerin altına inerse kalbi besleyen koroner damarlara daha az kan gider. Tuz kısıtlaması büyük tansiyonu daha çok düşürür, yani iyi bir tedavi seçeneğidir.

Sadece küçük tansiyonun yükselmesi: Daha çok gençlerde, gergin kişilerde görülür. Eskiden (yaklaşık 50 yıl önce) yüksek tansiyon tanısı sadece küçük tansiyona göre yapılırdı. Yani büyük tansiyonun önemi bilinmezdi.

Non-Dipper tansiyon: Normal koşullarda gece uyurken kan basıncımız yaklaşık %15 düşer. Bazı insanlarda bu düşme izlenmez. Ortalama tansiyon normal olsa bile gece kan basıncı düşmezse (%10) hasta için risk oluşturur, tedavi edilmesi gerekebilir.

Oynak tansiyon: Bazı insanlarda kan basıncı çok oynak seyredebilir. Düzenli ilaç kullanım kararı genellikle ortalamaya göre verilir ama sık yükseliyorsa, hele bir de yükselmeler hastayı rahatsız ediyorsa ilaç başlanabilir.

Sinirsel tansiyon: Strese, sinirlenmeye, uykusuzluğa vücudun verdiği cevaplardan birisi de kan basıncının yükselmesidir. Stres altındaki herkeste kan basıncı fazla yükselmiyor. Benim tansiyonum sinirsel deyip ilaç kullanmamak doğru olmayabilir. Stres kontrol edilemiyorsa stres tedavisinin yanı sıra kan basıncı düşürücü ilaç kullanmak gerekebilir. Stresli dönem geçince kan basıncı normale gelse bile ileride hipertansiyon hastası olma olasılığı yüksektir.

Tedaviye dirençli hipertansiyon: Üçlü ilaç tedavisine rağmen hedef kan basıncına ulaşılamaması durumudur. Mutlaka tansiyona yol açan bir hastalık ayrıntılı bir şekilde araştırılmalıdır. Son yıllarda tedavisinde büyük gelişmeler olmuştur. Hedef kan basıncına ulaşılamasa bile kan basıncı düşürülebildiği kadar düşürülmelidir.

Bir de düşük tansiyon (hipotansiyon) var. Kan basıncının 90/60 mmHg’dan düşük olması düşük tansiyon olarak kabul edilir. Kan basıncı düşüklüğü halsizlik, çabuk yorulma, baş dönmesi gibi belirtilere neden olabilir ancak birçok kişi kan basıncı 70/40 mmHg bile olsa hiçbir şey hissetmeyebilir. Tansiyonu düşük olan kişilerde önemli olan tansiyon düşüklüğüne yol açabilecek bir hastalık (kansızlık, kalp hastalığı, hormonal hastalıklar, nörolojik hastalıklar, ilaçlar) var mı yok mu araştırılmasıdır. Bir neden bulunmaz ise tedavi genellikle rahatlatıcı, yani belirtileri önlemeye yöneliktir. Düşük tansiyonun bir tipi daha vardır.

Ortostatik (pozisyonel) hipotansiyon: Normalde ayağa kalkınca kan basıncı artar. 5 dakika yatarak istirahati takiben 2-5 dakika içinde kan basıncı 20/10 mmHg veya daha fazla düşerse ortostatik hipotansiyon olarak kabul edilir. Önemi düşmelere neden olabilmesidir.

Tansiyonla ilgili pratik bilgiler almak için tıklayın.

İyi ki Tansiyonum Çıktı kitabım hakkında bilgi almak için tıklayın.

Sağlıklı günler.  

Prof. Dr. Tekin Akpolat

NOT: Burada okuduklarınız genel bilgilerdir, doktorunuza danışmadan tedavide değişiklik yapılması sakıncalı olabilir.

Her türlü yayın hakkı saklıdır©

Bilimsel amaçlarla kaynak göstererek alıntı yapılabilir

Daha ayrıntılı bilgi için: www.tekinakpolat.com

Büyük tansiyon yüksek küçüğü düşükse ne yapılmalı?

Büyük ve küçük tansiyon arasındaki fark nedir?

Büyük tansiyon yüksek olursa ne olur?

Büyük tansiyon yüksek ise ne yapılmalı?