Bel ağrısına sert zemin iyi gelir mi

• Ana Sayfa
• Faydalı Bilgiler
• Sağlık
• Beli ve Sırtı Ağrıyan İnsanlar Nasıl Yatmalı?

Çektiğiniz şiddetli bel ağrılarının sebebi, kaliteli bir uyku uyuyamıyor olmanız veya ideal uyku pozisyonunda uyumamanız olabilir. Bu yazıda anlatacaklarımıza dikkat etmeniz halinde, gün içinde dayanılmaz vaziyete gelen bel ağrılarınızdan kurtulabilirsiniz. Fakat olası bir bel fıtığı ya da omurilik problemlerine karşı, öncesinde bir hekime gitmenizi şiddetle tavsiye ederiz.

Bel Ağrısı İçin Yatak Seçimi

Bel ağrısının nedenlerinden biri de yanlış yatak seçimidir. Özellikle görmeden, denemeden, üzerine uzanarak rahatlığı test edilmeden alınan yataklar vücut yapısına uygun değil ise bel ağrısına sebep olabilir.

Ortopedik unvanı ile satılan yataklar, diğer yataklara göre görece daha rahat olsa da; her vücut yapısı için aynı sonucu vereceğini söylemek doğru değildir.

Satın aldığınız yatak vücudunuzun duruşuna ve omurganızın yapısına uyumlu olmalıdır. Çok yumuşak yataklarda uyurken vücut fazla gömüleceğinden dolayı, omurga gömülür ve doğal duruş bozulur. Çok sert yataklarda ise bel boşluğu desteklenmez. Her iki durumda da bel ağrısı yaşamak olasıdır.

Yatak seçiminin yanı sıra yastık seçimine de dikkat etmek gerekir. Zira gereğinden yüksek bir yastıkta yatmak da bel ağrılarına neden olabilir. Yastık kullanmadan uyumak ise boyunu desteksiz bırakacağından dolayı, tutulmalara ve ağrılara yol açabilir.

Bel Ağrısını Engellemek İçin Doğru Yatış Pozisyonu

Bel ağrısını önlemek için hangi yatakta yattığınız kadar önemli olan bir diğer unsur ise hangi pozisyonda yattığınızdır. Bel ağrısı sorunu yaşayanlar, aşağıda anlatılan yatış pozisyonlarındaki tavsiyelere uymalıdırlar.

1. Cenin Pozisyonunda Yatmak: Uzmanlar tarafından şiddetle tavsiye edilen bir yatış pozisyonudur. Sağ ya da sol yanınızın üzerine uzanarak, dizleri hafif karna doğru çekerek yatarsanız; cenin pozisyonu almış olursunuz.

Cenin pozisyonunda uyurken dizlerin arasına ince bir yastık koymak, omurlara yapılan baskıyı azaltır.  Ayrıca bu pozisyon horlamayı da kısmen önlemektedir ve kan dolaşımının en iyi gerçekleştiği uyku pozisyonu olarak tanımlanmaktadır.

Kronik kalp rahatsızlığı hastalarının sağ tarafının üzerinde cenin pozisyonu alarak uyuması tavsiye edilir. Bu sayede kalp ritmi daha normal hale gelir.

2. Yüz Üstü Yatmak: Omurga üzerine yük bindirdiği için uzmanlar tarafından tavsiye edilmeyen bir yatış pozisyonudur. Zira omurga üzerine binen yük, beraberinde bel ağrısını da getirmektedir. Omurga etrafında bulunan bağlar ve kaslar, bu yatış pozisyonunda gerilir. Bu gerilmede omurgada bulunan sinir deliklerini sıkıştırır. Bu sıkışma omurgada tahribat oluşmasına sebebiyet verir.

Yüz üstü yatmak, uykudaki solunumu da olumsuz olarak etkiler. Nefes almak zorlaşacağından dolayı, beyin ve iç organlara gerekli oksijen sağlanamaz.

3. Sırt Üstü Yatmak: Dikkat edilemez ise bel ağrılarına neden olabilecek bir diğer uyku pozisyonu ise sırt üstü yatmaktır. Sırt üstü yatarken, bacaklarımızın arkasında bulunan kaslarda kasılmalar meydana gelir. Bel ağrısının yanı sıra şiddetli sırt ağrıları da ortaya çıkabilir. Eğer bu pozisyonda uyuyorsanız, bel ağrısını önlemek ya da şiddetini azaltmak için dizlerinizin altına çok yüksek olmayan bir yastık koyarak uyumalısınız.

Bel Ağrısını Önlemek İçin, Nasıl Yattığınız Kadar Yataktan Nasıl Kalktığınıza da Dikkat Edin

Vücudunuza en uygun yatakta yatıyor, en doğru pozisyonda uyuyor ve en rahat yastığı kullanıyor olabilirsiniz ama yataktan kalkarken bazı hususlara dikkat etmezseniz gün içinde şiddetli bel ağrısı problemi yaşayabilirsiniz.

Uyandıktan sonra yapılan en büyük hata, yataktan birdenbire doğrularak aniden yatağı terk etmeye çalışmaktır. Uyku esnasında bir anlamda uyuşmuş olan omurga etrafındaki kaslar, omurga hareketlerine hemen uyum sağlayamazlar. Omurgada bulunan eklemlerde bel ağrısı başta olmak üzere birçok omurga problemine sebep olabilir. Bu sebeple uyandıktan hemen sonra yatağı terk etmeden evvel, gerinme hareketleri ile kaslar gevşetilmelidir. Akabinde sağa ya da sola yavaşça dönülmeli, ayaklar yataktan sarkıtılmalı ve kollardan destek alınarak vücut dik konuma getirildikten sonra yataktan kalkılmalıdır.

Ömrümüzün yaklaşık üçte biri yatakta geçmektedir. Sadece bu bile yatak konforunun önemini vurgulamak açısından yeterlidir. Son yıllarda endüstrinin bu alana ilgi göstermesiyle beraber bel sağlığına uygun yataklar üretilmeye başlanmıştır

Omurga sağlığı açısından en uygun yatış pozisyonu; omurga ve disklerin üzerine en az yükün bindiği pozisyondur. Çok yumuşak, esnek veya sert yataklar, uzun süreli (gece boyunca) yatma sonucu omurgayı zorlarlar. Çünkü bu iki durumda da omurga en az zorlandığı orta duruş pozisyonunu koruyamaz. Çok sert veya çok yumuşak yataklar omurganın doğal eğriliklerini uzun süre koruyamaz. Bu nedenle doğal eğrilikler artmış ya da tamamen kaybolmuştur. Her iki durumda da bel omurlarını bir arada tutan bağlar aşırı derecede gerilir, sinirlerin çıktıkları foramenler (delikler) daralır, omurla arasındaki disk üzerine aşırı yük biner.

Omurgamız için ideal yatak, doğal eğriliklerin korunmasını sağlayan, buna karşın eğriliklerin artma ve azalmasına yol açmayacak yataktır. Uygun bir yatakta, omurga doğal eğriliklerini koruduğundan; disk, bağ, sinir gibi oluşumların zorlanması en aza iner. Sonuçta bu oluşumlardan kaynaklanan ağrıların ortaya çıkmasını engeller. Her ne kadar uygun yatak konusunda kesin bir kural yoksa da yine bazı ölçüler kullanılabilir. Her “ortopedik” adı verilen yatağın her bel hastasına uygun olduğu söylenemez. İlk alındığında iyi gelen bir yatağın bu niteliğini ne kadar bir süre sürdüreceği de önemlidir.

Ortopedik Yatak: Genel olarak altında enine esnek latalardan oluşmuş tahta ızgara yerleşmiş olan bir pamuk yataktır. Teknik olarak özel üretim yaylar, süngerler ve metal alaşımlar kullanılarak iyi sonuçlar alınabilmektedir. Yatağın boyutları da rahat bir uyku açısından önemlidir. İdeal yatak boyu yatan kişinin boyundan 20 cm fazla, eni ise en az 95 cm olmalıdır. İki kişilik yataklarda eşlerin ikisine de aynı yatağın uygun olması her zaman mümkün olmayacağından, ayrı yatak ve ızgaraların kullanılacağı bir düzenek tavsiye edilebilir.

Genel olarak altında enine esnek latalardan oluşmuş tahta ızgara yerleşmiş olan bir pamuk yataktır. Teknik olarak özel üretim yaylar, süngerler ve metal alaşımlar kullanılarak iyi sonuçlar alınabilmektedir. Yatağın boyutları da rahat bir uyku açısından önemlidir. İdeal yatak boyu yatan kişinin boyundan 20 cm fazla, eni ise en az 95 cm olmalıdır. İki kişilik yataklarda eşlerin ikisine de aynı yatağın uygun olması her zaman mümkün olmayacağından, ayrı yatak ve ızgaraların kullanılacağı bir düzenek tavsiye edilebilir.

Çok sert zemin ya da yerde yatma her kalkışta omurgayı zorlayıp, bel ağrılarını daha da artırabilir.

Omurga için ideal yatış pozisyonları, sırtüstü ya da yan yatıştır. Yüzüstü yatma, bel çukurluğunun aşırı derecede artmasına yol açar. Bu nedenle önerilmeyen bir pozisyondur. Ancak ankilozan spondilitli ve kalça ağrılı hastalarda zaman zaman yüzüstü yatma tavsiye edilebilir.

Yatarken bacakların kalça ve dizlerden karına doğru bükülmesi, bel açısını daha da azaltıp rahatlamayı sağlayan bir durumdur. Dizlerin altına konacak rulo şeklinde bir yastık bunu sağlar. Ancak bu tür bir desteğin uzun süreli kullanımı diz arkasındaki kasların kısalmasına yol açar. Bu da dik duruşu bozarak yine bel ağrısına neden olur. Bu nedenle bu tür bir destek zorunlu durumlarda ve kısa süre kullanılmalıdır. Ayrıca diz ve kalça sorunlu hastalarda ve iltihaplı romatizmalarda bu pozisyon asla tavsiye edilmez.

Yan yatarken hastanın iki bacağı arasına konacak yastık da omurga için faydalıdır ayrıca yine yan yatarken bel çukurluğunun bir yastıkla doldurulması faydalı olabilir. Her ne kadar hastanın yakınmaları belinde ise de boyun omurgasının pozisyonu çok önemlidir. Zira omurga bir bütündür. Omurga çevresi kasları bir hasır örgüsü gibi birbirine geçmişlerdir, hastanın bir omurga bölgesindeki sorunları diğer bölgelere de yansır. Bu nedenle bel hastası yatarken boyun pozisyonuna da dikkat etmelidir.

İyi bir yatak nasıl bel ağrılı hastalar için çok önemli ise boyun ağrılı hastalar için de yastık o kadar önemlidir. Özellikle yan yatışta başın yana düşmemesi, sırt üstü yatışta da arkaya sarkmaması gerekir. “Alçak yastık iyidir” gibi peşin yargı her şartta geçerli değildir. Prensip; boynun da belde olduğu gibi omurganın nötral adını verdiğimiz orta pozisyonda desteklenmesidir. Bunun için kullanılan asıl yastık dışında ikinci bir yastık faydalı olur. Fazla yüksek olmayan ince bir yastığın üzerine konulacak rulo bir yastık boyun kaslarındaki zorlanmayı en aza indirir. Bu yastık ense ve boynu destekleyerek başın yana veya arkaya düşmesini engeller. Bunun için ince bir rulo veya küçük bir bebek yastığı kullanılabilir. Bu amaca yönelik hazır veya havalı yastıklar bulunmaktadır. Boyun ağrılı hastalar uzun süren yolculuklarda da mutlaka özel bir seyahat yastığı kullanmalıdır.

Yataktan Kalkma: Ani bel tutulmaları çoğunlukla uzun süreli hareketsizlikten sonra meydana gelir. Aynı durum spor yaralanmalarında da söz konusudur ve yeterince ısınmamış kaslarla açıklanır. Uzun süreli istirahat sonrası gevşemiş kaslar, ani hareketler karşısında yeterli hızda reaksiyon veremediklerinden eklem ve omurgayı koruyamazlar. sonuç ise tutulmalar, incinmeler ve ağrıdır.

Ani bel tutulmaları çoğunlukla uzun süreli hareketsizlikten sonra meydana gelir. Aynı durum spor yaralanmalarında da söz konusudur ve yeterince ısınmamış kaslarla açıklanır. Uzun süreli istirahat sonrası gevşemiş kaslar, ani hareketler karşısında yeterli hızda reaksiyon veremediklerinden eklem ve omurgayı koruyamazlar. sonuç ise tutulmalar, incinmeler ve ağrıdır.

Bel ağrısı çeken hasta sabah ağrıları ile uyandığından bu durumu engellemek için yataktan kalkarken, uzun süreli hareketsizliğin yol açtığı kassal hazırlıksızlığı gidermek için kasları ısıtmak gerekir. Bunun için de en basit ve doğal yöntem yeterince gerinmek ve yatakta basit birkaç egzersiz yapmaktır.

Sırtüstü yatan bir kişi ani olarak omurgasını doğrultarak kalkmamalıdır. Önce yan dönmeli sonra bacaklarını aşağıya sarkıtmalı, kolunu yana uzatıp yatağa dayanmalı ve gövdesini doğrultmalıdır. Daha sonra ayaklar yere bastıktan sonra bir süre bu pozisyonda kalınmalıdır. Bu kalkış tarzı düşük tansiyonlu hastalar için de önerilen bir pozisyondur.

Yrd.Doç.Dr.Nesrin Yağcı