a) Yer’in İç Yapısı Nasıldır? Show
Yer, birbirinden farklı iç içe geçmiş katmanlardan meydana gelmiştir. Geosfer adı verilen ve kimine göre bir elmayı kimine göre de bir soğan kabuğunu andıran bu katmanlardan en üstte olanına yer kabuğu onun altındakine ateş küre de denilen manto ve en içtekine de, çekirdek (ağır küre) adı verilmektedir. Yerkürenin yarıçapı yaklaşık olarak 6370 km olup ortalama özgül ağırlığı da 5,517 gr/cm3‘tür. Bu yapının başlıca tabakaları ve özellikleri şunlardır: 1. Yerkabuğu
Sial’in özellikleri şunlardır:
Sima’nın özellikleri:
2. MantoAlt ve üst olmak üzere iki kısımdan meydana gelen mantoya ateş küre ya da pirosfer denir.
3. Çekirdek
b) Yer Kabuğunun Hareketleri Nasıldır ve Levha Tektoniği Kuramı Nedir?Litosfer, levha adı verilen büyük parçalardan oluşmuştur ve bu parçaları inceleyen kurama, levha tektoniği kuramı denir. Bilindiği gibi yerküre hem kendi, hem de Güneş’in etrafında hareket ederken magmanın konveksiyonel hareketleri nedeniyle kendi içinde de yavaş da olsa sürekli hareket halindedir. Yer kabuğundaki deprem, volkanizma, kıta hareketleri ve dağ oluşumu hareketlerine tektonik hareketler denir. Bunlardan deprem ve volkanizma kısa sürede meydana gelip gözlemlenebilirken, dağ ve kıta oluşumu hareketleri milyonlarca yılda meydana geldiğinden insan yaşamı sırasında gözlemlenemez. Dünya 14 büyük ve birçok küçük levhadan meydana gelmiştir. Bu levhalar yılda birkaç cm ilâ 10 cm arasında hareket ederler. Levhalar bazen birbirlerine doğru hareket ederken bazen de birbirinden uzaklaşırlar.
Magmanın neden olduğu konveksiyonel hareketler; levhaların birbirine yaklaşıp uzaklaşmasına, yanal ve dikey olarak yer değiştirmesine yol açar. c) Levhaların Birbirine Doğru Hareketleri Nasıldır?1. Okyanus Levhasıyla Kıtasal Levhanın KarşılaşmasıBu durumda okyanusal kabuk kıtasal kabuğun altına girdiğinden bu alanlar, yeryüzünün en depremli ve en şiddetli volkanik hareketlerin görüldüğü bölgeler olarak karşımıza çıkar. Bu alanlarda;
2. İki kıtasal Levhanın Birbiriyle Karşılaştığı Alanlarda;
3. Okyanus tabanındaki iki levhanın birbirinden uzaklaştığı alanlarda;
4. Kıta üzerinde birbirinden uzaklaşan levhalar arasında;
5. İki levhanın yatay yönde birbirini sıyırmasıyla;
KRİTİK: Levha Tektoniği Kuramı ilk kez Alman bilim adamı Alfred Wegener tarafından 1912 yılında Kıtaların Kayması Teorisi olarak ortaya atılmıştır. Bu teori bilim çevreleri tarafından büyük kabul görerek zamanla geliştirilmiş ve Levha Tektoniği Kuramı adını almıştır. 1. BÖLÜM: DÜNYA’NIN YAPISI VE OLUŞUM SÜRECİ
Dünyanın tektonik oluşumu nelerdir?Kıtasal, okyanusal ve kıtasal-okyanusal kabuk şeklinde ayrılan bu parçalar, bir yapboz gibi bir araya gelerek yer kabuğunu oluşturmaktadır. Karalarda ve okyanuslarda devam eden yer kabuğu parçalarına “levha” ismi verilir ve yer kabuğundaki hareketler “levha tektoniği” adı verilen bir teori ile hareket eder.
10 sınıf coğrafya tektonik nedir?Tektonik, yer kabuğunun yapısını, özelliklerini ve zaman içindeki evrimini kontrol eden süreçtir.
Tektonik oluşumlar nelerdir?Kıtaların birbirinden ayrılması, adaların ortaya çıkması, depremlerin olması, vadi, dağ ve plato gibi oluşumların olması tektonik hareketlilik nedeniyle meydana gelmektedir.
Dünyanın tektonik yapısı nedir?Bu parçalar; kıtasal, okyanusal ve kıtasal-okyanusal kabuk olarak adlandırılmaktadır. Karalarda ve okyanus tabanlarında devam eden yer kabuğu parçalarına levha adı verilmektedir. Günümüzde yer kabuğundaki hareketler levha tektoniği adı verilen bir teoriyle açıklanmaktadır.
|