Spiral Nedir?
Spiral ya da Rahim İçi Araç (RİA), spermlerin yumurtanın yanına ulaşıp döllenme gerçekleşmesinin, döllenme olsa dahi rahim iç duvar yapısını bozarak döllenmiş yumurtanın rahime yerleşmesinin önüne geçer.
Spiral Neden Takılır?
Günümüzde spiral, halen bütün dünyada en yaygın olarak başvurulan doğum kontrol yöntemlerinden biridir. Bu kadar yaygın ve sık kullanımının sebebi kolay uygulanabilir olması, fiyatının uygun olması, takıldığı an etkisinin hemen başlaması ve çıkarıldığı an doğurganlığın hemen geri kazanılmasıdır.
Spiral Ne Zaman Takılır?
Genel olarak adet bitiminde spiral takılması tavsiye edilir. Bu süreç esnasında rahim ağzı daha geniş olacağı için spiral kolayca uygulanabilir. Fakat adet döneminde değilken de gebelik testi ile gebe olmadığı teyit edilen bayanlara da uygulanması mümkündür.
Spiral Kimlere Takılır?
- Daha önce en az bir doğum yapmış olanlara takılabilir.
- Emziren annelere doğumdan 40 gün sonra takılabilir.
- Vajinal enfeksiyon veya rahim ağzında yara olmayanlara takılır.
- Adetleri yoğun olanlar için hormonlu spiral tercih edilmektedir.
- Bakır alerjisi olmayanlara takılır (Alerji söz konusuysa hormonlu spiral takılabilir).
Spiral Kimlere Takılmaz?
- Kalp kapağı problemi olanlar için tercih edilmez.
- Rahmin konjenital (doğuştan gelen) sorunları ya da sonradan oluşan yapısal anomalileri çift rahim, küçük ve kısa rahim, rahim içi miyom, rahim ağzı darlığı olanlara takılmaz.
- Şiddetli adet sancısı ya da âdet kanaması olanlara takılmaz.
- Pap Smear neticesinin normal olmaması durumunda veya kanser şüphesi var ise takılmaz.
Spiral Nasıl Takılır?
Spiral taktırmak birkaç dakika içinde yapılan bir işlemdir. İşlem öncesi jinekolojik muayene ve ultrasonografi ile rahim yapısı ve konumu doktorlar tarafından değerlendirilir. Spiral takılması için engel bir durum yok ise spekulum takılarak rahim ağzı antiseptik solüsyon yardımıyla temizlenir. Tenekulum denilen aletle rahim ağzından tutularak rahme uygun pozisyon verilir ve spiralin aplikatörü vasıtası ile spiral rahim içerisine güvenle yerleştirilir. Spiralin ipi 0.5 ile 1 cm olacak biçimde kısaltılarak işleme son verilir.
Spiral takılması esnasında kasık bölgesinde hafif bir kasılma ve kramp benzeri bir ağrı hissedebilir. Bu durumu önlemek amacı ile işlemden önce ağrı kesici tavsiye edilebilir. Spiral takıldıktan sonra rahim ağzında çok hafif kanamalar görülebilir. Hastaya doktoru tarafından bilgi verilerek bu durumun işlemden dolayı olduğu ve endişe edilmemesi gerektiği söylenir. Spiral takıldığı an koruyuculuk etkisi başlamaktadır. En son aşamada ise ultrasonografi yardımı ile rahim içinde spiralin normal konumunda olduğu görüntüsü alınarak kontrol edilir. Spiral takıldıktan bir ay sonra ultrasonografi (usg) ile spiral kontrol edilir. Ek bir sorun yoksa senelik kontrollerle spiral kontrolleri yapılır.
Spiral Takıldıktan Sonra Ne Sıklıkta Doktor Kontrolü Gereklidir?
Spiral takılmasını müteakip ilk âdet kanamasından sonra muhakkak ilk jinekolojik kontrolünüze gitmelisiniz. Bu kontrolde spiralinizin yerinde olup olmadığına ve herhangi bir enfeksiyonun mevcut olup olmadığına bakılacaktır. Her şey yolundaysa 6 ayda bir olacak şekilde kontrole gitmeniz önerilir.
Bu kontrollere ek olarak, rahim ağzı kanser tarama açısından önemli bir test olan Pap Smear testini de yaptırabilirsiniz.
Spiral Nasıl Çıkarılır?
Spiralin çıkarılması oldukça kolay ve ağrısız bir işlemdir. Hekiminiz spekulum taktıktan sonra spiralin ipini bir alet yardımıyla tutarak çeker. Ağrısız bir işlemdir. İp görünmüyorsa anestezi altında çıkarılması gerekebilir. Spiral çıkarıldıktan hemen sonra gebe kalmak mümkündür.
Spiral Kullanımı Esnasında Gebelik Gelişebilir mi?
Spiral kullanan kadınlar %2 oranında gebelik riski taşırlar. Eğer gebelik varsa;
- İstenmeyen bir gebelik ise öncelikle spiral çıkarılarak gebelik sonlandırılabilir.
- Gebeliğin devamı isteniyorsa ve gebelik erken aşamada tespit edilmişse, gebelik kesesine zarar vermeden spiral kolayca çıkarılabilir. Ama bu durumun gebelik döneminde erken doğum ve düşük tehdidi de oluşturabileceği unutulmamalıdır.
- Gebeliğin devamı isteniyorsa ve gebelik ileri aşamada tespit edilmişse spiral çıkartılmadan rutin gebelik takipleri yapılmalıdır. Spiralle gebeliğe devam edenlerin enfeksiyon, düşük ve erken doğum risklerinin daha yoğun olduğu unutulmamalıdır.
Spiral kullanan kadınların dikkat etmesi gerekenler ise şu şekilde sıralanabilir:
- Spiral takıldıktan sonra yüksek ateş, halsizlik, kasık ağrısı, kötü kokulu akıntı gibi sorunlar yaşanması durumunda hemen doktorunuza başvurun.
- Spiral oldukça yaygın ve etkin bir korunma yöntemi olsa da senelik rutin kontrollerinizi ve Smear testinizi muhakkak yaptırın.
- Spiral takıldıktan sonraki ilk 3 ay âdet kanamanız ve adet sancınız daha fazla olabilir fakat ek bir sorununuz yoksa daha sonraki aylar bu şikâyetleriniz olmayacaktır. Bazı hastalarda ilk 3 ay böyle bir şikâyet hiç olmayabilir.
- Spiral kullanımı esnasında ipini hissedememişseniz kontrol dönemini beklemeden doktorunuzla görüşün.
- Eğer adet gecikmeniz olmuşsa %2 gebelik riski taşıdığınızı unutmayın. Ve gebelik testi yaptırarak doktorunuz başvurun.
- Spiralin sizi yalnızca gebeliğe karşı koruduğunu unutmayın. Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı önlemlerinizi alın.
- Cinsel ilişki sonrası kanama ya da normalden fazla ve düzensiz âdet kanaması durumunda doktorunuzla muhakkak görüşün.
Hormonlu Spiral Nedir?
Rahim içerisine yerleştirilerek spermlerin yumurtaya ulaşmasını ve yumurtayı döllemesine engel olan hormonlu spiral, kadınlar tarafınca sık şekilde tercih edilen bir doğum kontrol yoludur. Hormonlu spiral ile bayanlar beş yıl boyunca hamileliklerini önleme ve erteleme şansına sahip olmaktadır. Bu süre içerisinde uzman hekim ile görüşme yapılarak takılan spiralin çıkarılması da mümkündür. Hormonlu spiral içinde yer alan progesteron hormonu ile rahim içerisine salınır. Bu yöntem iğne ve hap şeklinde kullanılacak olan diğer doğum kontrol yöntemlerine göre daha zararsız bir yoldur.
Hormonlu Spiralin Avantajları Nelerdir?
Hormonlu spiral yararlarına baktığımızda diğer doğum kontrol yöntemlerine göre daha uzun koruma ve ek bir işlem gerektirmediği görülmektedir. Hormonlu spiralin belli başı yararları arasında şunlar yer alır:
- Adet sancılarını azaltır ve önemli ölçüde yok eder.
- Hamilelikten korunma şansı çok daha yüksektir.
- Âdet kanamasının fazla olması sebebiyle demir eksikliği olan kişilerin spiral kullanması ile beraber âdet kanamasına azalma görülür.
- 5 sene boyunca hamileliği engeller ve geciktirir.
- Dış gebeliği engeller.
Hormonlu Spiral Nasıl Takılır?
Hormonlu spiral yararlarından yararlanabilmek için doğru bir şekilde takılmasına özen gösterilmelidir. Spiralin yanlış takılması veya sonrasında kayma olması durumunda kişide çeşitli yan etkilere neden olabilmektedir.
Hangi Spiral Türü Tercih Edilmeli?
Spiral kullanımında iki ayrı tür bulunmaktadır; hormonlu spiral ve normal bakır spiral. Âdet kanamalarını azaltması, ağrıları dindirmesi ve dış gebeliği önlemesi açısından hormonlu spirallerin kullanımı daha çok tavsiye edilir. Ve pek çok kişi de tercihini hormonlu spiralden yana kullanır.
Spiral Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Spiral Takıldıktan Sonra Ne Zaman İlişkiye Girilir?
Spiral taktırdıktan sonra genel itibari ile 1 hafta sonra ilişkiye girebilirsiniz. Spiral genel itibari ile adet döneminde takıldığı için adet bitiminin ardından üç gün sonra ilişkiye girebilirsiniz. Bazı özel durumlarda doktorunuz bu süreyi uzatmanızı isteyebilir.
Spiral Takılması Acı Verir mi?
Spiralin takılmasının ardından kasık bölgesinde ufak çaplı bir ağrı görülebilir.
Spiral Cinsel İlişki Esnasında Hissedilir mi?
Spiral takıldıktan sonra ilişki sırasında normal koşullarda spiral hissedilmemelidir. Fakat bazen spiralin ipi uzun bırakılırsa ilişki esnasında batma gibi sorunlar meydana gelebilir. Böyle bir şikâyet mevcutsa doktorunuza başvurarak ipin boyunu küçültebilirsiniz.
Spiralin Yan Etkisi Var mıdır?
Spiral takıldığı zaman kadınlarda bazı küçük yan etkiler meydana gelebilmektedir. Bu şikâyetler ender görülmekle beraber, bazıları şunları söylemek mümkündür. Öncelikle, spiral takıldıktan sonraki birkaç gün boyunca süren bel ve eklem ağrısı meydana gelebilir. Bununla birlikte, spiral takıldıktan sonraki ilk 6 aylık dönemde lekelenme ya da kanama olabilir. Son olarak, enfeksiyon yaşanabilir ya da spiral içeri kaçabilir.
Spiral Kullanmak Adet Dönemlerini Etkiler mi?
Adet düzenini kişinin kadınlık hormonları belirlemektedir. Yani bütünüyle kadınlık hormonlarının durumuna göre değişen bir olaydır. Klasik Spirallerin böyle bir yan etkisi yoktur, yani adet düzeninizi değiştirmezler. Ancak hormonlu spiraller adet döneminizde ve düzeninizde değişimlere sebep olabilir. Ayrıca adet miktarınızı da azaltabilir.
Spiralleri Ne Kadar Süre Kullanmak Mümkündür?
Spirallerin ömrü eğer bakır olan klasik spiral tercih edilmişse 10 yıl, hormonlu olan tercih edilmiş ise 3 yıl kadardır. Spiral taktırdıktan sonra takibini yapmak bir hayli önemlidir. Düzenli olarak doktora gidilmeli, 6 ila 1 yıl arasında muhakkak muayene olunmalı, spiralin konumu ve doğru biçimde durduğu doktor tarafından onaylanmalıdır. Bunun için hem el ile manuel hem de ultrason ile kontrollerin yapılması gerekmektedir. Bu kontroller ile beraber tercih edilen spiralin de ömrü uzamaktadır.
Spiral Kayması Nasıl Anlaşılır?
Spiral kayması bazen belirti göstermeyebilir. Bazen kasık ağrısı, âdet kanamasının uzun devam etmesi, adette yoğun kanama ve sancı ile belirti gösterebilir. Bazen de fark edilmezse gebelik oluşabilir. Bu sebeple 6 ayda bir spiral kontrolü önerilir.