Oluşturulma Tarihi: Kasım 28, 2021 01:44
Bir iş yerinde hem işverenlerin çalışanlara hem de çalışanların işverene karşı taşıdığı bazı yükümlülükler vardır. Bu yükümlülüklerin başında da pek çok insanı yakından etkileyen ihbar süresi gelir. İhbar süresi nedir sizler için derledik.
Herhangi bir kurum ya da kuruluşta görev yapan çalışanların işverenlerine karşı sorumlu olduğu kadar, işverenlerin de bünyelerinde çalışan kişilere karşı taşıdığı bazı sorumluluklar vardır.
İhbar Süresi Nedir?
İş hayatında işveren ve çalışanın birbirine karşı sorumluluğu, pek çok farklı konuda olup çok geniş bir yelpazeye sahiptir. Ama genellikle pek çok işverenin ve çalışanın aklına ilk gelenlerden birisi de ihbar süresidir. Kişinin işe başladıktan sonra işten ayrılması haklı fesihlere dayanmıyorsa belirlenmiş olan süreden önce gerçekleşemez. Aynı zamanda işveren de yine haklı sebeplere dayandırmadığı işten çıkartma durumunu kanunla belirlenen sürelerden önce gerçekleştiremez.
Belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan çalışanlar için belirlenmiş olan ihbar süresi, hem işçi hem de işveren için geçerli olan bir bildirim sürecini ifade eder. İhbar süresi, işçi ve işverenin birbirine karşı en büyük sorumlulukları arasında yer alır. İşçi çalıştığı kurum ya da kuruluştan haklı nedenleri yokken istifa ettiyse bunu işverene bir süre öncesinde bildirmesi gerekir.
İşveren de kendi bünyesinde çalışan işçinin iş akdini geçerli nedenlere dayandırarak sonlandırmamışsa sözleşmeyi feshetmek isteyen tarafın diğer tarafa belirli bir süre öncesinde bu durumu yazılı olarak bildirmesi sürecine ihbar süresi denir. Bu sürenin ne kadar olacağı ise, kişinin iş yerindeki kıdemine göre belirlenir.
İstifa Eden İşçinin İhbar Süresi Ne Zaman Başlar?
Hizmet süresi 6 aydan az süren işçiler için ihbar süresi, 2 hafta (14 gün) olarak belirlenmiştir.
Hizmet süresi 6 aydan 1,5 yıla kadar olan bir işçi ihbar süresi, 4 Hafta (28 gün) olarak belirlenmiştir.
Hizmet süresi 1,5 yıldan 3 yıla kadar olan işçiler için ihbar süresi ise, 6 Hafta (42 gün) olarak belirlenmiştir.
Hizmet süresi 3 yıldan fazla süren işçiler için ihbar süresi, 8 Hafta (56 gün) olarak belirlenmiştir.
Kanunlar tarafından belirtilmiş olan bu sürelere uymak istemeyen taraflar ise, bu sürenin ücretini “ihbar tazminatı” şeklinde karşı tarafa ödemekle yükümlüdür.
İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
6 aydan az ve 2 haftadan çoksa 2 haftalık ücret,
6 aydan çok, 1,5 yıldan az olduğu zaman 4 hafta 4 haftalık ücret,
1,5 yıldan çok ve 3 yıldan az olduğu zaman 6 hafta ve 6 haftalık ücret
3 yıldan daha fazla ve 8 hafta 8 haftalık ücret olarak belirlenir.
İhbar Süresi Boyunca Maaş Alınır mı?
İhbar tazminatı işçi ve işvereni bağlayan en önemli konular arasında yer alır. Bir işçi çalıştığı iş yerinden ayrılmak istediğinde bunu istifa dilekçesi vererek insan kaynaklarına bildirmesi gerekir. İşçinin bildirim yaptıktan sonra ihbar süresi, tazminatı başlar. İşveren bu durumda işçinin ihbar tazminatı alma şartlarına uyup uyumadığını inceler. Bunu ise, en kısa süre içinde işçiye bildirmek zorundadır.
İhbar tazminatı konusu, işçi ve işveren arasında pek çok sorunun yaşandığı bir konu olduğundan dolayı hesaplamanın iş kanununa göre doğru bir şekilde yapılması gerekir. İş kanuna göre belirlenmiş olan ihbar sürelerine göre işçinin belirli bir süre çalışmak zorunda olduğunu bilmesi gerekir.
İşveren de işten ayrılmak isteyen işçilerine ihbar tazminatını iş kanuna göre hesaplayarak vermesi gerekir. İşveren, işten çıkaracağı işçiye bunu önceden bildirmek zorundadır. Bildirim süresinde ise, işçiye günlük olarak 2 saat iş arama izni verilmesi gerekir. İş arama izni verilmeyen işçiye de, çalıştığı süreler için normal çalışma ücretine ek olarak yüzde 100 zamlı bir şekilde ücret ödenmesi gerekir.
- 17.09.2021 12:21:21
İstifa Ettikten Sonra; İhbar Süresini Beklemek
Okuma Süresi: 8 dakika
Tüm dünya, Covid-19 sürecinde çalışma biçimlerinin değişmesi, şirketlere ve insan kaynaklarına bu kriz döneminde düşen görevlerin gerçekleştirilmesi ve bireysel olarak çalışanların ne yapmak istediklerini sorgulaması gibi üç adımlı bir sınavdan geçti. Bazı şirketler bu sınavı kendi adına başarı ile atlatırken, bazıları hazırlıksız yakalandı ve güven kaybetti. Bunun sonucunda, yalnız Türkiye’de değil, global olarak bir istifa hareketi başladı.
Microsoft’un 30.000’den fazla çalışan ile yürüttüğü bir anket, çalışanların %41’inin istifa etmeyi düşündüğünü gösteriyor.
İngiltere ve İrlanda’daki İK yazılım şirketi Personio’nun yaptığı bir araştırmada katılımcıların yüzde 38’inin önümüzdeki altı aydan bir yıla kadar olan süreçte işi bırakmayı planladığını kaydetmesi bu sonuçları destekliyor. ABD çalışma Bakanlığı’nın Nisan ayında dört milyon kişinin işten ayrılmasını açıklaması da yine aynı konuya işaret ediyor. Global anlamda çalışanların çoğu mutsuz.
Pandemi öncesinde şirketinin kurumsal kültürünü zayıf bulan ve zaten ayrılmanın eşiğinde olan çalışanlar bu dönemde bir kırılma noktasına itildi. Yakın tarihli bir Stanford araştırması gösteriyor ki, kötü ortamlara sahip şirketlerin birçoğu, toplu işten çıkarmalar gibi işçileri desteklemeyen kararlarını ikiye katladı. Fakat bu durum, işten çıkartılmayan çalışanların da zaten desteklenmedikleri bir ortamda oldukları düşüncesini besledi.
Öte yandan pandemi esnasında kendiyle ilgili bir takım farkındalıklar edinenler de oldu. Hangi işi yapmak istedikleriyle, aileleri ile ne kadar zaman geçirmek istedikleriyle ilgili farklı fikirler oluşturanların, kendini geliştirip sektör değiştirmek isteyenlerin sayısı da az değil. Öyle veya böyle, işten ayrılma motivasyonunu bulduğunuzda, süreci nasıl yöneteceğinizi de planlamanız gerekir.
İstifaya Karar Verdikten Sonra
Kariyerinizde yeni bir adım atmak istiyorsunuz, daha iyi bir teklif aldınız veya mevcut işinizde daha fazla devam etmek istemiyorsunuz. Kendinize göre haklı sebepleriniz sonucunda istifa ettiniz. İstifanız kabul edildi, fakat hemen gidemiyorsunuz çünkü önünüzde beklemeniz gereken bir süre daha var; İhbar Süresi.
İhbar süresi, istifanın kabul olduğu gün değil, bir sonraki gün başlar. Çalışma süreleri 6 ayı geçmemiş olan kişiler 2 hafta önceden; 6 ay ve 1.5 yıl arasında çalışan kişiler 4 hafta önceden; 1,5 ve 3 yıl arasında çalışanlar 6 hafta önceden; 3 yıldan çok çalışanlar ise 8 hafta önceden istifalarını bildirmek zorundadır.
Eğer haklı nedenlerle istifa etmişseniz, ihbar süresini beklemek zorunda olmazsınız. Bu haklı nedenler şöyle sıralanabilir;
- Yapılan iş, işin niteliğinden doğan sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.
- İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluştuğu işveren ya da başka bir işçi bulaşıcı hastalığa veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
- İşveren iş sözleşmesi yapılırken esaslı noktalardan biri hakkında gerçeğe uygun olmayan bilgi verirse, yanlış vasıflar veya şartlar göstererek işçiyi yanıltırsa.
- İşveren işçinin veya aile fertlerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, (örneğin hırsızlıkla suçlamak gibi) davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
- İşçi başka bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğrarsa ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
- Ücret zamanında ve eksiksiz ödenmezse.
- İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süreyle işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.
Bu durumda derhal fesih hakkınız bulunmaktadır. Ama bu durumların dışında, eğer ihbar süresini beklemek istemezseniz, ihbar tazminatı ödersiniz. Çalıştığınız firma ile ilişkilerinize bağlı olarak, bazen birikmiş izinlerinizi ihbar süresinden düşebilirsiniz.
İzninizi düştünüz, şirketle ilişkileriniz de hep iyi oldu. Önünüzde uzun bir kariyer yolu var, kapıları çarparak çıkmak istemiyorsunuz. Çalıştığınız şirket, sizden kalan ihbar süresini tamamlamanızı istiyor, sizin pozisyonunuzu dolduracak bir profesyonel arayışı için zaman kazanmak istiyorlar. Asıl bekleyiş, bu noktadan sonra başlıyor.
İhbar Süresi: Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler
1. Öncelikle, Sözleşmenizi İyi Bilin
Mülakat aşamasındayken, ihbar süreniz konusunda dürüst olmak ve gerçekte %100 emin olmadığınız belirli bir tarihte başlayabileceğiniz gibi yanlış sözler vermemek çok önemlidir.
Yeni işvereninizle doğru yerden başlamanız zorunludur, bu nedenle ihbar sürenizin tam olarak ne kadar sürdüğünü bildiğinizden emin olun.
Sadece ihbar sürenizin ötesinde, birçok iş sözleşmesi fesih sonrası kısıtlamalar da içerecektir. Bunlar, yanınıza alabileceğiniz veya alamayacağınız müşteriler de dahil olmak üzere nerede çalışabileceğinizi engelleyebilir. Sözleşmenizin ne içerdiğini bilmeniz önemlidir.
2. Yapmayın: Ücret Nedeniyle Kolay Fikir Değiştirmeyin
İnsanların büyük çoğunluğunun işlerini yalnızca para nedeniyle taşımak istemediği yaygın olarak kabul edilmektedir. Profesyoneller birçok nedenden dolayı rolleri değiştirirler; esneklik, daha iyi faydalar veya ilerleme fırsatları bunlardan sadece birkaçıdır. Öyleyse neden parasal karşı teklifler bu kadar yaygın ve sıklıkla kabul ediliyor?
Kendinizi mevcut işvereninizden bir karşı teklifle bulursanız, her zaman kendinize sorun; “Neden bana daha yüksek bir maaş teklif etmeleri bu zamana kadar sürdü?”
Daha yüksek bir ücret sizi cezbedebilir ve karşı teklifi kabul etmeye yakın hissedebilirsiniz, ancak unutmayın, araştırmalar mevcut şirketlerinde kalan kişilerin %85'inin bir sonraki takvim yılında daha yüksek bir maaşlı fırsatla karşılaştıklarında ayrıldıklarını göstermiştir. Ücret değişse de, iş aynı kalacak.
3. Yapın: İşvereninizin Bakış Açısını Düşünün
İşvereninizin ayrılmanıza şaşırabileceğini veya üzülebileceğini hesaba katmalısınız, yerinize yeni kişiyi işe almakla ilgili olası isteksizlik ve sıkıntılardan bahsetmeye gerek yok.
İsteyecekleri şey, kendini işine adamış bir çalışanın çok uzun süre kalması olsa da, ekibi yetersiz personelle bırakmak istemezler.
Bu noktada vereceğiniz daha fazla yardım, potansiyel olarak ihbar sürenizin azalmasına neden olacaktır. Bu, yerinize gelecek kişinin bulunmasına yardım etme, ayrıntılı ve kapsamlı devir notlarının bir araya getirilmesi ve hatta rolünüz için iş tanımının yazılmasına yardımcı olma konusunda önerileri içerebilir.
Bu süreçte hayat sizin için zorlaşırsa, bunu bir iltifat olarak kabul edin; bu durum şirketinizin gerçekten ayrılmanızı istemediğini gösterir.
4. Yapın: İhbar Sürenizi Kısa Tutmak Adına Yapacağınız Görüşmelere Ilımlı Yaklaşın
İşvereninizle ihbar sürenizin kısaltılması konusunda bir müzakereye girerseniz, şu 4 önemli şeyi hatırlayın:
- Bunu yazılı olarak yapın ve planlı bir ayrılma tarihi belirleyin.
- Ne kadar izniniz kaldığını kontrol edin ve bunu ihbar sürenizi kısaltmak için teklif edin
- Sonuna kadar nazik ve profesyonel olun, çünkü bu uzun vadede sizin yararınızadır - özellikle de eski meslektaşlarınızla gelecekteki beklenmedik karşılaşmalar için.
- Doğru kişilere teslim edilmesi gereken işler ve projeler ile mevcut herhangi bir işi tamamlamanızın ne kadar süreceğini de içeren ayrıntılı devir notları sağlayın.
5. Yapmayın: Görüşmeniz Başarısız Olursa Paniğe Kapılmayın
Düşündüğünüzden daha erken ayrılamıyorsanız, umudunuzu kaybetmeyin. Görevleri tamamladığınızda yöneticinizi günlük olarak bilgilendirin ve beklenenden daha kısa sürede tamamlama yolundaysanız, her zaman daha erken ayrılmak için başka bir talepte bulunabilirsiniz.
6. Yapın: İşten Ayrılma Nedeninizde Dürüst Olun
İşvereniniz muhtemelen neden ayrıldığınızı öğrenmek için bir ayrılma görüşmesi ayarlayacaktır. Bunu, elde tutma oranlarını artırmak ve kültürlerinin algıları hakkında fikir edinmek için yaparlar.
Yapıcı tavsiyelerde bulunmaya çalışın, ancak dürüst ve kibar olun. Unutmayın, gelecekte eski çalışanlarla yolunuzun ne zaman kesişeceğini asla bilemezsiniz, bu nedenle durum ne olursa olsun sonuna kadar profesyonellik şart.
Özetle
İhbar sürenizi beklemek, kariyerinizde garip bir zamandır; neredeyse arafta gibisinizdir. Ayrılma nedeniniz ne olursa olsun pozitif kalmaya çalışın, günlük işlerinizi normal şekilde sürdürün ve profesyonel olmayı unutmayın.
Yakında katılacağınız iş gerçekten hayallerinizdeki fırsatsa, gelecekteki işvereniniz, ihbar süreniz ne kadar uzun olursa olsun sizi bekleyecektir.
Eğer yapmazlarsa, bunun sizin için iyi bir iş olmadığının bir işareti olarak kabul edin.
Kaynakça
Financial Flexibility and Corporate Employment by Rebecca Lester, Ethan Rouen, Braden Williams :: SSRN
Büyük Istifa Hareketi Başladı... » Marketing Türkiye
Notice periods: Dos and don'ts